ایران چهارمین تولیدکننده بزرگ ماده معدنی سرب و روی در آسیا

تحلیل فلزات پایه
جولای 11, 2016
ترسیم برنامه تولید معدن و صنایع معدنی تا سال ۹۹/ هدف گذاری استخراج۵۰۰ میلیون تن مواد معدنی تا ۴ سال آینده
جولای 18, 2016

ایران چهارمین تولیدکننده بزرگ ماده معدنی سرب و روی در آسیا بعد از چین، قزاقستان و هند است. همچنین از نظر تولید شمش روی جایگاه ششم و از نظر تولید سرب جایگاه پنجم را در آسیا دارا است. بر طبق گزارشات گروه بین­ المللی مطالعات سرب و روی مصرف سرانه روی در ایران ۱٫۱۴ کیلوگرم است که این میزان معادل مصرف سرانه روی در آمریکای جنوبی است. متوسط مصرف سرانه در اروپای غربی ۵٫۹ کیلوگرم و در آمریکای شمالی ۳٫۴ کیلوگرم است. در چین متوسط سرانه در حدود ۲٫۵ کیلوگرم است. این مطلب نشان می دهد که ایران دارای پتانسیل قابل ملاحظه­ای در جهت افزایش تقاضای روی بخصوص در صنایع گالوانیزاسیون و زیرساخت ها دارد.

تاکنون در ایران بیش از ۶۰۰ کانسار و نشانه سرب و روی شناخته شده است، ولی تا به حال کار اکتشافی سیستماتیک برای شناخت غالب آنها صورت نگرفته و روند کانی زائی سرب و روی و ایالت های متالوژی آنها بصورت مطلوب شناسایی نشده است. بیشترین شناخت ما از ذخایر سرب و روی ایران منحصر به کارهای اکتشافی بر روی چندین کانسار (حدود بیست کانسار) است که از جمله آنها می توان به کانسارهای انگوران و آهنگران، لکان- کوشک، ایرانکوه، نخلک، مهدی آباد و دونا اشاره کرد.

در حوزه سرب نیز چشم انداز روشنی در خصوص افزایش تقاضا در ایران وجود دارد. در اروپای غربی متوسط هدف سرانه سالانه ۴ کیلوگرم است. در چین متوسط مصرف سرانه ۱٫۷ کیلوگرم و در هند ۰٫۱۵ کیلوگرم است. در ایران متوسط سرانه ۰٫۹۳ کیلوگرم است. باطریهای سرب، اسید مصرفی در اتومبیلها، موتورهای برقی، برق جانشین (UPS) در شبکه کامپیوتر و مخابرات میتواند بازار عمده ای در ایران بوجود آورد.

معادن عمده سرب و روی ایران

بر طبق نتایج آمارگیری مرکز آمار ایران از کل تعداد ۱۹۵ معدن فلزی کشور ، ۲۸ معدن ( ۱۴٫۴ درصد معادن فلزی و ۰٫۷ درصد کل معادن کشور ) سرب وروی وجود دارد که ۱۷ معدن فعال و۱۰ معدن غیرفعال ویک معدن درحال تجهیزاست که از این تعداد ۵ معدن ( ۱۸ درصد ) در اختیار بخش دولتی و ۲ معدن ( ۷ درصد ) تعاونی و ۲۱ معدن ( ۷۵ درصد ) بهره بردار خصوصی دارد و در سال ۱۳۸۴ بیش از یک میلیون و پانصد هزارتن (۱۵۳۷۸۰۸ تن ) استخراج واقعی داشته وکل ذخیره احتمالی (سرب و روی) این ۲۸ معدن نزدیک به ۲۰۳ میلیون تن بوده است. بنابر نظر شرکت ملی سرب و روی ایران شمار معادن (و کانسارها) شناسایی شده ۱۶۰ عدد، ذخایر ثابت شده سنگ معدن سرب ۶۲ میلیون تن (۲٫۶ میلیون تن فلز سرب همراه) و جمع ذخایر قطعی و احتمالی ۱۱۰میلیون تن (۴٫۲ میلیون تن فلز سرب همراه) بصورت اکسیده و سولفوره برآورد شده است.

سرب

کاربرد سرب ممکن است بصورت فلز و یا بشکل آلیاژهای آن با سایر عناصر و یا بصورت ترکیبات شیمیائی مربوطه باشد بزرگترین مصرف سرب در باطریهای انباره ای است که این باطریها برای ماشینهای حمل و نقل، و سائل ارتباطات و صنایع الکتریکی دارای اهمیت بسزائی می باشد. باطریهای انبارهای سربی برق اضطراری بیمارستانها، تاترها و فروشگاه ها و همچنین نیروی برق وسائل حمل سبکف ماشینهای بازی (گلف) ماشینهای چمن زائی، جرثقیل ها و ماشینهای بلند کننده بار و پمپ های سبک را تأمین می نماید.

باطریهای انباره ای که در اتومبیل ها بکار می روند بطور متوسط دارای حدود ۱۵ کیلوگرم سرب بوده و عمر متوسط آنها حدود ۳ الی ۴ سال می باشد.

صنایع حمل و نقل از آلیاژهای سرب (بعلت داشتن خواص ضدخورندگی و مستعدت روغن کاری بودن) بلبرینگ ها ( از قبیل یاطاقانهای ثابت و متحرک) استفاده می کنند. فلز سرب برای بالانس چرخهای اتومبیل و تریلی نیز بکار می رود.

صفحات سربی به منظور جلوگیری و محافظت در مقابل تشعشعات و خنثی نمودن ارتعاشات نیز بکار می رود. سرب از همه فلزات در مقابل اشعه های ایکس و گاما نفوذ ناپذیر تر میباشد و با آن می توان قشر محافظ کم وزن و متراکمی را ایجاد نموده و بهمین علت بیشتر در شیشه های سربی و دیوارهای اطاقهای اشعه ایکس بیمارستان ها و همینطور در ساختمانهای ثابت و یا قابل حمل مواد هسته ای و اتمی بکار می رود.

روی

فلز روی یکی از ملزومات جامعه مدرن امروزی می باشد . این فلز بعنوان مناسب ترین عایق در برابر خوردگی فولاد ( هم از نظر هزینه و هم از نظر محیط زیست ) شناخته شده که با فزایش طول عمر فولاد نقش مهمی در زمینه حفظ منابع طبیعی همچون منابع فلز آهن ، منابع انرژی و دوام مصنوعات فولادی از قبیل خانه ها ، پل ها ، اسکله ها ، خطوط انتقال نیرو ، تجهیزات
مخابراتی و …. ایفا می کند . بر اساس برآوردها ، فلز روی و محصولات محتوی این فلز هر ساله در حدود ۴۰ میلیارد دلار از اقتصاد جهانی را به خود اختصاص می دهند.

میزان مصرف فلز روی طی سالهای اخیر از رشد چشمگیری برخوردار بوده است . بطور عمده از فلز روی در صنایع گالوانیزاسیون ، ساخت آلیاژهای گونهگون بویژه برنج و برنز ، صنایع شیمیایی تولید پودر روی و بسیاری صنایع دیگر استفاده می شود مهمترین استفاده این فلز صنعت گالوانیزاسیون می باشد و تقریباً در حدود نیمی از مصرف جهانی این فلز را به خود اختصاص داده است.

منبع: برگرفته از پایگاه خبری و تحلیلی معادن و صنایع معدنی “ماین نیوز”