وجود ذخایر معدنی فراوان آن هم با تنوع بالا باعث شده تا ایران در بین ۱۵ کشور معدنی جهان قرار گیرد. اما آنچه در این بین مهم است استفاده بهینه و بهره‌بردن از این ذخایر ارزشمند است که خوشبختانه امروزه مورد توجه مسئولان و دولتمردان قرار گرفته؛ به گونه‌ای که با بر قراری ارتباط با کشورهای توسعه یافته شاهد حضور و سرمایه‌گذاری آنها در بخش معدن ایران هستیم.
البته در این میان برخی از استان‌ها و مناطق هستند که به دلیل داشتن ظرفیت بالای معدنی جای کار بسیاری دارند و می‌توانند با سرمایه‌گذاری در این بخش نقش قابل‌توجهی برای سودآوری منطقه خود و همچنین تولید ناخالص ملی کشور داشته باشند.
افزایش تولید ناخالص داخلی
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی با بیان اینکه ارتقای سهم بخش معدن در تولید ناخالص داخلی استان آذربایجان‌غربی از اولویت‌های این سازمان در سال جاری است، اظهار کرد: سعی داریم ضمن صیانت از ذخایر معدنی استان برای اکتشاف و بهره‌برداری اصولی از آنها، با افزایش سرمایه‌گذاری در معادن و صنایع معدنی سهم بخش معدن را در تولید ناخالص داخلی استان ارتقاء دهیم.
جعفر صادق اسکندری در ادامه گفت: با توجه به اینکه اولویت نخست در سند توسعه پایه آذربایجان‌غربی و برنامه ششم توسعه، ارتقای جایگاه بخش‌های صنعت، معدن و خدمات تجاری و بازرگانی است، بنابراین باید برنامه‌های راهبردی با این هدف از سوی هر معاونت ارائه شود و این برنامه‌ها در اجرای تمامی فعالیت‌ها در دستور کار سازمان قرار گیرد.
وی به برنامه‌های اجرا شده در این استان اشاره کرد و گفت: اجرای طرح کاداستر معادن و مکانیزه کردن ثبت محدوده‌های معدنی، انعقاد تفاهمنامه‌های همکاری با سازمان زمین‌شناسی کشور و شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذار داخلی برای توسعه فعالیت‌های معدنی استان، برگزاری نمایشگاه سنگ و صنایع معدنی را می‌توان از فعالیت‌های برجسته و مهم انجام شده در سال ۱۳۹۳ از سوی فعالان این حوزه
برشمرد.
اسکندری با بیان اینکه سال جاری در این سازمان به عنوان سال مدیریت مشارکت اسلامی در نظر گرفته شده، افزود: در این نوع مدیریت سعی می‌شود ضمن رعایت حرمت و احترام و جایگاه همکاران، از نظرات و مشارکت موثر آنها در انجام مطلوب و بهینه امور استفاده شود.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان آذربایجان‌غربی برون‌سپاری امور به تشکل‌های خصوصی را یکی دیگر از اولویت‌های کاری این سازمان در سال جاری عنوان کرد و گفت: شرکت‌های خدمات فنی و مهندسی، خانه صنعت و معدن و سازمان نظام مهندسی به عنوان ظرفیت‌های مناسب در استان تلقی می‌شوند. در این زمینه قرار شده تا برخی از امور و فعالیت‌های قابل تفویض، به تشکل‌های مربوط واگذار شود.
او افزود: در صورت تفویض اختیار امور، این افراد فرصت کافی برای انجام مطالعات علمی و تهیه گزارش‌های فنی و تخصصی خواهند داشت. همچنین برنامه‌هایی برای برگزاری دوره‌های آموزش تخصصی درون سازمانی و ارتقای سطح علمی مسئولان فنی و معدنکاران در نظر گرفته شده است.
آذربایجان‌غربی قطب معدنی
در این میان نباید از ظرفیت‌های معدنی این استان گذشت زیرا ذخایر معدنی با تنوع بسیار بالایی از مواد معدنی غیرفلزی تا فلزی در آن یافت می‌شود.
رامین انتظاری، کارشناس ارشد معاونت معدنی استان آذربایجان‌غربی نیز درباره میزان ذخایر معدنی موجود در این استان در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: استان آذربایجان‌غربی از لحاظ تنوع مواد معدنی در رتبه سوم کشور و از نظر تولید برخی از مواد معدنی از جمله طلا، باریت و میکا بیشترین میزان تولید را در بین استان‌های کشور به خود اختصاص داده است.
او ادامه داد: وجود ۴۹ نوع ماده معدنی از ۶۸ ماده معدنی شناخته شده در ایران، نشان از ظرفیت بسیار بالای استان آذربایجان غربی دارد که درصورت اکتشاف تفصیلی و دقیق، دسترسی به منابع عظیم نهفته در این منطقه را به موضوعی بدیهی تبدیل می‌کند. از طرفی هم مرزی با کشورهای عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان و روسیه از اهمیت ژئوپولیتیک این استان در حوزه صادرات خبر می‌دهد. در واقع این موضوع، قابلیت آذربایجان‌غربی را برای تبدیل شدن به قطب معدنی ایران چه از نظر میزان استخراج و تنوع و چه از نظر دسترسی به بازار کشورهای همسایه مشخص می‌کند.
انتظاری گفت: از ظرفیت‌های پلی‌متال استان آنومالی تیتان قره آغاج ارومیه است که با داشتن ۵۴ میلیون تن ذخیره قطعی و ۱۲۰ میلیون تن ذخیره احتمالی بعد از معدن کهنوج بزرگترین ذخیره تیتانیوم ایران است. همچنین محدوده‌های غنی از طلا واقع در جنوب استان که بزرگترین معدن طلای ایران به نام طلای «زرشوران» و «آق‌دره» در آن قرار گرفته و ظرفیت تولید آنها ۶ تن طلا در سال است و با توجه به طرح‌های تکمیلی به ۹ تن در سال خواهد رسید از دیگر ظرفیت‌های مهم معدنی این استان است. کمربندی از شمال غربی تا جنوب شرقی استان کشیده شده که در آن منطقه‌ای غنی از سنگ‌آهن وجود دارد و پروانه بهره‌برداری تعدادی از آنها با ذخایری بیش از یک میلیون تن صادر شده و مابقی در حال طی مراحل اکتشافی است.
او بیان کرد: این استان در زمینه سنگ‌های تزئینی نیز از ظرفیت بالا و شناخته شده‌ای برخوردار است. انواع مرمریت به‌ویژه در محدوده شمال استان یعنی شهرستان خوی تا چایپاره ( قره‌ضیاءالدین)، وجود تراورتن در منطقه آزاد تجاری ماکو و تراورتن‌های سمت جنوب استان در شهرستان تکاب، ذخایر غنی مرمر در شهرستان نقده به‌ویژه مرمر صورتی آنکه از شهرت جهانی برخوردار است از مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد.
انتظاری افزود: بازالت‌های محدوده چالدران به سمت شمال به ویژه بازالت‌های منشوری منطقه ماکو می‌تواند جایگاه خاصی در صنعت داشته باشد. زیرا با توجه به ورود فناوری ساخت الیاف صنعتی از بازالت به ایران، باعث تحولی در منطقه خواهد شد. ذخایر بالای گرانیت و سینیت موجود در شهرستان پیرانشهر نیز قابلیت سرمایه‌گذاری دارد. این در حالی‌است که در گذشته با توجه به تنوع، طرح و رنگ خاص این دسته از سنگ‌ها، صادرات آن به کشور ایتالیا مهد گرانیت جهان انجام می‌شد و در بعضی موارد بعد از فرآوری این سنگ، با نام گرانیت ایتالیا به دیگر کشورها صادر می‌شد.
او بر این باور است دریاچه ارومیه به عنوان یکی از بزرگترین ذخایر نمک جهان با ظرفیت احتمالی ۵ میلیارد تن است و نمک‌های منیزیم و پتاسیم به روش تبلور از آن قابل استحصال است. در واقع استفاده از این مواد به عنوان نمک صنعتی و بسته‌بندی آن در استانداردهای جهانی می‌تواند به تنهایی سبب متحول شدن اقتصاد منطقه شود. البته نباید از ماده معدنی سیلیس با عیار بالای ۹۹درصد در شهرستان خوی گذشت زیرا این محصول بدون نیاز به فرآوری قابلیت استفاده در صنایع مختلف را دارد.
او گفت: ذخایر قابل توجه و وزن بالای باریت موجود در شهرستان بوکان به‌ویژه مهاباد از دیگر ظرفیت‌های استان آذربایجان‌غربی است که با توجه به مصرف این کانی در گل حفاری بخش اعظم خرید این محصول به همراه میکای استان، که بزرگترین معدن میکای ایران نیز در منطقه قره باغ ارومیه قرار دارد، به‌صورت انحصاری در اختیار شرکت نفت است.
منبع: گسترش صمت
