مواد معدنی به طور معمول براساس نوع قرارگیریشان در زمین استخراج میشوند. روشهای برداشت از معادن ۲ دسته است زیرزمینی و روباز که براساس آن معادن را روباز و زیرزمینی مینامند.
زمانی که کانیها در سطوح نزدیک به زمین قرار گرفته و از گسترش بالایی برخوردار هستند روش استخراج روباز بسیار کارآمد بوده و مورد استفاده قرار میگیرد. چراکه از لحاظ هزینههای استخراج به صرفهتر میشود.استفاده از روشهای استخراج روباز پیامدهایی را به دنبال دارد و آن ایجاد زخمهایی است که بر چهره زمین مینشاند. با این حال مناطق شگفتانگیز و بدیعی را روی زمین به وجود میآورد و منجربه برداشت کانیهای ارزشمند میشوند. در این میان هستند معادنی که به دلیل گسترش و بزرگی محدودههایی که در برمیگیرند به عنوان مکانهایی حیرتانگیز و جذاب در جهان مشهور میشوند. در گزارش سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با عجیبترین معادن روباز جهان آشنا خواهید شد.
معدن «میرنی»، روسیه
معدن «میرنی»، معدن الماس است که در شرق سیبری قرار گرفته و هماکنون غیرفعال است. «میرنی» بزرگترین معدن روباز الماس جهان و دومین گودال بزرگ حاصل از حفاری در جهان به شمار میآید. عمق آن حدود ۵۲۵ متر و قطر آن حدود ۱۲۰۰ متر تخمینزده شده است. یکی از نکاتی امنیتی که برای این معدن در نظر گرفته شده ممنوعیت پرواز بر فراز این معدن است. این موضوع به دلیل حوادث متعددی است که به دنبال جریان هوای رو به پایین در قسمت فوقانی معدن رخ داد و منجر به سقوط هلیکوپترها شده است.
معدن «دره بینگام»، امریکا
معدن روباز «دره بینگام» در جنوب غربی شهر «سالت لیک سیتی» در ایالت یوتا قرار گرفته و به نام معدن «مس کنیکات» شناخته میشود. نام این معدن از نام ۲ برادری که برای نخستین بار این ناحیه را کشف کردند، گرفته شده است. بینگام بزرگترین و عمیقترین گودال حاصل از حفاری جهان بوده و برآورد شده بهطور تقریبی ۹ کیلومتر عمق و ۴ کیلومتر پهنا دارد. در سال۱۹۶۶م این معدن به عنوان اثر تاریخی، دیدنی و ملی این کشور به ثبت رسیده است.
معدن طلای «کالگورلای»، استرالیا
یکیدیگر از معادن روباز و عجیب دنیا معدن «کالگورلای» است که گاهی به نام معادن کال جنوبی نیز شناخته میشود. این معدن، بزرگترین معدن طلای روباز کشور استرالیا به شمار میآید. «کالگورلای» شکل کشیدهای دارد و از مشخصات آن میتوان به امتداد ۳/۵ کیلومتری آن، پهنای ۱/۵ کیلومتری و عمق ۵۷۰ متری آن اشاره کرد. در واقع داشتن چنین ابعادی سبب شده تا معدن از فضا نیز قابل رویت باشد و به یکی از معادن جذاب جهان تبدیل شود.
گودال بزرگ «معدن کیمبرلی»، افریقای جنوبی
«گودال بزرگ کیمبرلی» شامل یک معدن روباز و یک معدن زیرزمینی است و در افریقای جنوبی قرار گرفته است. نکته جالبی که درباره این معدن وجود دارد ادعایی عجیب بوده که این گودال که بزرگترین گودال جهان است با بهوسیله دست حفر شده است. این معدن در سال ۱۸۷۱م گشایش یافت و در ۱۹۱۴م تعطیل شد. عمر این معدن ۴۳ سال بوده و حدود ۵۰ هزار نفر در آن مشغول به کار بودند و با کمک بیل و کلنگ ۲۲/۵ میلیون تن از زمین را جابهجا کرده و ۳ میلیون تن الماس را از دل زمین استخراج کردند.
پهنای معدن «کیمبرلی» ۴۶۳ متر و عمق آن ۲۴۰ متر بوده هر چند بعدها ریزش آوار منجر به پر شدن بخشی از معدن شده و عمق آن به ۲۱۵ متر کاهش یافته است. در حدود ۴۰ متر آن با آب پر شده و هماکنون ۱۷۵ متر آن قابل مشاهده است.
معدن «الماس دیاویک»، کانادا
معدن الماس فعالی که به بزرگترین قطب اقتصادی ناحیه «دیاویک» تبدیل شده است. از مزایای این معدن میتوان به ایجاد اشتغال برای ۷۰۰ نفر اشاره کرد. معدن «دیاویکم» بهطور سالانه حدود ۱۵۰۰ کیلوگرم الماس تولید میکند. این معدن الماس در جزیره کوچک ۲۰ کیلومتر مربعی واقع شده که تنها ۲۲۰ کیلومتر از مدار قطب شمال فاصله دارد و در طول زمستان آبهای اطراف آن به طور کامل یخ میبندد.
معدن الماس «اکاتی» کانادا
معدن «اکاتی» نخستین معدن سطحی و زیرزمینی الماس در کشور کاناداست و در ۳۱۰ کیلومتری شمال شرقی یلونایف و در ۲۰۰ کیلومتری مدار قطب شمال قرار گرفته است.
معدن «گراسبرگ»، اندونزی
این معدن بزرگترین معدن طلای جهان است و همچنین رتبه سوم در میان بزرگترین معادن مس جهان نیز از آن همین معدن است. در سال ۱۹۷۳م به بهرهبرداری رسیده و درحالحاضر ۱۹هزار و ۵۰۰ نفر کارگر در این معدن مشغول بهکار هستند.
«چوکویی کاماتا» یا معدن «چوکی»، شیلی
با توجه به حجم حفاریهای انجامشده در جهان، بزرگترین معدن مس جهان معدن «چوکی» است که در کشور شیلی واقع شده است. عمق این معدن ۸۵۰ متر بوده که از این نظر رتبه دوم را در میان معادن بزرگ و روباز جهان از آن خود کرده است.
معدن الماس «اوداچنایا»، روسیه
معدن الماس «اوداچنایا» جزو بزرگترین معادن الماس روسیه و همچنین جهان شناخته شده است. این معدن در شمال شرقی روسیه در جمهوری ساخا یا یاکوتیا قرار گرفته است. تخمینزده شده تاکنون این معدن ۲۲۵/۸ میلیون قیراط الماس تولید کرده و حجم تولید سالانه الماس آن ۱۰/۴ قیراط است.
معدن «اسکوندیدا»، شیلی
معدن مس «اسکوندیدا» در صحرای آتاکاما واقع در ناحیه «آنتوفاگاستا» شیلی قرار گرفته است. در اصل این معدن از ۲ معدن روباز جداگانه شکل گرفته است. عملیات بهرهبرداری از این معدن در سال ۱۹۹۰م آغاز شده و سالانه یک میلیون تن مس از آن استخراج میشود.
معادن روباز ایران
جالب است بدانیم در ایران نیز معادن روبازی هستند که برخی از آنها جزو بزرگترینهای جهاناند.
معدن مس «سرچشمه»
معدن مس «سرچشمه» در ۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی کرمان و در ناحیه مرکزی رشته کوه زاگرس قرار گرفته است. از نظر زمینشناسی این معدن روی کمربند جهانی مس قرار گرفته است.
معدن طلای «موته»
در نزدیکی روستای موته و ۵۰ کیلومتری شهرهای دلیجان و گلپایگان معدن طلایی قرار گرفته و دارای ۹ کانسار طلادار است. هماکنون سالانه ۲۰۰ کیلوگرم طلا از این معدن بهدست میآید. اندیسهای عمده در ناحیه طلادار موته عبارتند از معدن طلای چاه خاتون، سنجده، دره اشکی، تنگه زر، چشمه گوهر، قرم قرم، چاه باغ، چاه علامه و سه کلپ. تاریخچه فعالیت معدن «موته» به حدود ۴ هزار سال قبل باز میشود که بهرهبرداری سطحی و محدود در آن انجام میشده است. چراکه کاوشهای باستانشناسی در منطقه با کشف ابزارهای قدیمی استخراج این حقیقت را ثابت کرده است.
معدن «انگوران»
معدن سرب و روی «انگوران» در استان زنجان بزرگترین تولیدکننده سرب و روی ایران و نیز بزرگترین معدن سرب و روی خاورمیانه است. این معدن دارای بخش روباز و بخش زیرزمینی است که ذخیره بخش روباز این معدن ۸ میلیون تن و در بخش زیرزمینی ۴ میلیون تن روی با عیار بالا است. با احتساب استخراج سالانه یک میلیون تن ماده معدنی عمر باقیمانده معدن انگوران ۱۲ سال دیگر تمام میشود. نکته مهم درباره معدن «انگوران» عیار بالای فلز محتوی، است که باعث شده تا جزو معادن نادر جهان شناخته شود. این معدن سرب و روی در طول ۵۰ سال گذشته بهعنوان بزرگترین معدن سرب و روی کشور مورد بهرهبرداری قرار گرفته است؛ معدنی که در استان زنجان جای داشته و تاثیر بسیار مهمی بر اقتصاد این استان و مناطق اطراف آن دارد.
منبع: گسترش صمت
