امروزه آموزش نیروهای انسانی یکی از مسائلی است که در دستور کار بخش‌های مختلف معدنی قرار گرفته و برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای برای تقویت نیروی انسانی فعال در معادن کشور را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
در این میان وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان بزرگترین مقام حاکم بر بخش معدن نیز قصد دارد در آینده برای تربیت نیروهای متخصص بخش معدن نسبت به برگزاری دوره‌های آموزشی اقدام کند. همچنین تغییر در برنامه‌های آموزشی برای دستیابی به نتایج مطلوب در این حوزه نیز در سال آینده رخ خواهد داد. یکی از اقداماتی که در آینده شاهد آن خواهیم بود انتخاب مدرسان دوره‌های آموزشی بخش معدن از میان کسانی است که روزهای بسیاری را سر معدن گذرانده‌اند و با چَم و خَم معدنکاری آشنایی کامل دارند. این افراد را می‌توان از بین نیروهای داخلی انتخاب کرد یا از متخصصان خارجی دعوت به عمل آورد تا وظیفه هدایت و آموزش نیروهای انسانی را برعهده بگیرند.در واقع تمامی این مسائل به‌دلیل تاثیر قابل توجهی است که نیروی انسانی در نتیجه نهایی کار و رسیدن به ارزش افزوده دارد.
آشنایی با محیط کار
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره آموزش و نقاط ضعف آن در بخش معدن به صمت گفت: تلاش بسیاری را برای رفع نقایص موجود در واحدهای دانشگاهی در دستور کار خود قرار دادیم، چراکه بیشتر آموزش‌ها نظری بود تا عملی، بنابراین قصد داشتیم با تکمیل آنها، نظام مهندسی را رشد دهیم اما آنچنان که باید به نتیجه مطلوب و موفقیت دست پیدا نکردیم. به همین دلیل تغییراتی در برنامه‌ریزی خود ایجاد کردیم تا سال آینده آنها را بازنگری کنیم.به گفته هرمز ناصرنیا، مهم‌ترین مسئله آموزش کاربردی برای مهندسان به ویژه کسانی که تازه فارغ‌التحصیل شده‌اند و آشنایی با محیط کار ندارند، برگزاری دوره‌های آموزشی‌کاربردی است.وی افزود: باید به تمام مسائل آموزش کاربردی بخش معدن پرداخته شود. اکنون ۱۰سال است که برنامه آموزشی در حال اجراست اما مدرسان ما به طور عمده استادان دانشگاهی بودند و بیشتر آموزش نظری به دانشجویان ارائه می‌دادند. بنابراین باید مدرسان را از میان صنعت انتخاب کنیم تا بتوانند به جای آموزش‌های نظری، آموزش‌های کاربردی به نیروهای انسانی دهند. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره برنامه‌های تعریف شده برای ارتقای سطح دانش نیروهای انسانی بخش معدن نیز گفت: دعوت از مدرسان دیگر کشورها در برنامه‌های ما تعریف شده که در آینده اجرایی خواهد شد.به گفته رئیس پیشین سازمان نظام مهندسی معدن ایران، بیشتر کشورها همچون انگلستان، آلمان و هندوستان برای تبادل دانش فنی مد نظر قرار دارند. به این ترتیب که علاوه بر دعوت از استادان و متخصصان رشته‌های معدنی و مرتبط با آن از این کشورها به ایران، نسبت به اعزام اعضای ایرانی برای یادگیری دانش فنی به این کشورها اقدام خواهد شد. ناصرنیا در ادامه با اشاره به اینکه اکنون میزان دانش فنی مهندسان ایرانی در سطح مناسبی قرار دارد، اظهار کرد: اکنون تعدادی از شرکت‌های ایرانی در حوزه خدمات مهندسی معدن در کشورهایی همچون بنگلادش، ترکمنستان، تاجیکستان و ارمنستان در حال فعالیت هستند.براساس گفته‌های این مقام مسئول، بخش معدن به ویژه خدمات فنی و مهندسی معدن ایران از جایگاه مناسبی در منطقه برخوردار بوده و تاکنون دستاوردهای خوبی داشته است. به نظر می‌رسد توسعه بخش آموزش در حوزه معدن و صنایع وابسته به آن از دغدغه‌های دولت و مسئولان مربوط در این بخش است.
نیازمند پایداری و ثبات بیشتر هستیم
در شرایط کنونی، بدنه فنی مهندسی معدن در ایران بسیار توانمند بوده و از شرایط مناسبی برخوردار است؛ اما آنچه امروز برای ارتقای سطح کارآیی متخصصان بخش معدن کشور نیاز است، استفاده از تجهیزات و فناوری‌های روز است در حالی که به دلیل نبود سرمایه، بخش عمده‌ای از معادن کشور از تجهیزات و ماشین‌آلات قدیمی استفاده می‌کنند در نتیجه مهندسان معدنی نیز چاره‌ای جز گذراندن فعالیت‌های معدنی با این تجهیزات ندارند. به گفته کارشناسان و فعالان بخش معدن درحال‌حاضر یکی از صادرکنندگان خدمات فنی، مهندسی به کشورهای همسایه است. این در حالی‌است که انجام این‌کار نیازمند ماشین‌آلات و تجهیزات روز است تا آنها بتوانند پروژه‌های خود را به اتمام برسانند. با این حال به نظر می‌رسد صادرات خدمات فنی مهندسی برای کشورهای همسایه دارای صرفه اقتصادی است و برای فعالان این بخش انگیزه کار ایجاد می‌کند. در کنار تمامی موارد یادشده، وجود فضای امن در این مناطق یکی دیگر از عوامل ایجاد انگیزه برای حضور مهندسان معدنی ایران در این کشورها خواهد بود.
تحریم‌ها، اثری بر معدن نداشته
رئیس پیشین سازمان نظام مهندسی معدن ایران درباره فضای پس از برجام در بخش معدن نیز اظهار کرده که بخش معدن چندان به تحریم‌ها وابسته نبود. در نتیجه پس از رفع تحریم‌ها تغییر زیادی در این بخش قابل رویت نیست.ناصرنیا با بیان اینکه تعدادی از شرکت‌های خارجی به ایران آمده و علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در ایران هستند در ادامه گفت: روند حضور خارجی‌ها در ایران به شکل آهسته در حال انجام است. وی در گفت‌وگو با ماین‌نیوز درباره اینکه چه اقداماتی برای تسریع این روند نیاز است نیز اظهار کرد: مدیریت کشور باید در این زمینه تصمیم‌گیری کند اما اعتقاد بر این است که اگر فضای کلی کشور پایدار بماند می‌تواند بر این موضوع تاثیرگذار باشد اما در شرایطی که تغییرات زیاد است، نمی‌توان بیش از این انتظار داشت.
به گفته مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت، ورود منابع مالی و سرمایه به کشور برای سرمایه‌گذاری نیازمند ثبات است. بنابراین مواج بودن شرایط می‌تواند مانع جذب سرمایه و به ویژه سرمایه‌های خارجی شود.
دوره‌های آموزشی اثربخش نیست
به عقیده کارشناسان بخش معدن، دوره‌های آموزشی برای نیروهای انسانی بخش معدن باید دارای اثر بخشی کافی باشد و تنها به جنبه نظری آن اکتفا نشود بلکه با برگزاری دوره‌های کاربردی، بهره‌وری کارورزان را افزایش داد. به گزارش صمت، مدیر آموزش و پژوهش و فناوری سازمان ایمیدرو نیز چندی پیش درباره برگزاری دوره‌های آموزشی برای فعالان بخش معدن اظهار کرده بود: با توجه به آسیب‌شناسی‌ها یکی از مسائلی که در حوزه آموزش با آن روبه‌رو هستیم، مسئله اثربخشی است. به‌طور کلی سرمایه‌گذاری‌هایی که در این بخش می‌شود به نتیجه اصلی دست پیدا نمی‌کند. از سوی دیگر بسیاری از دوره‌های آموزشی، تغییری در تفکر، بینش و رفتار دانش‌پذیران به وجود نمی‌آورد و بیشتر نمایشی یا ابزاری است.شمس‌الدین سیاسی‌راد در ادامه گفته بود: حال اینکه چگونه می‌توان از اثربخشی برنامه‌های آموزشی مطمئن شد، باید آن را با تکنیک‌ها و روش‌های موجود کنترل کرد. یکی دیگر از مسائل مهم که سازمان ایمیدرو در آن به مرحله خوبی رسیده، آموزش افراد در جایگاه‌های مختلف از کارگران معدنی تا مهندسان و متخصصان معدن، مدیران و… است که در این زمینه منابع مالی به آن اختصاص یافته است. به عقیده وی، این موضوع به ارائه‌دهندگان مباحث آموزشی بازمی‌گردد و آنها باید مطالب خود را براساس استانداردهای بین‌المللی آموزش دهند. این درحالی است که بیشتر مدرسان کارگاه‌های آموزشی پیشینه دانشگاهی دارند. درحالی‌که آموزش تئوری دانش نیست و بیشتر جنبه عملیاتی و کارگاهی اثرگذار بر صنعت مدنظر است.
