بزرگترین‌های «روی» جهان

بازار مواد معدنی در سال‌های گذشته با نوسان قیمتی زیادی همراه بوده و در بسیاری از موارد شاهد کاهش نرخ کانی‌ها بوده‌ایم.

به گزارش ماین نیوز، اما در این میان دو فلز پاراژنز سرب و روی شرایط بهتری نسبت به دیگر کانی‌های فلزی داشتند و روند قیمتی آنها روبه رشد بوده است. یکی از دلایل اصلی این افزایش قیمت، کم شدن میزان عرضه فلز سرب و روی بوده است. البته در بین این دو فلز، روی شرایط بهتری داشته و با توجه به کم شدن میزان تولید این کانی و رو به اتمام رفتن ذخایر معدنی روی در جهان، شاهدیم امروزه کسانی که ذخایر روی در اختیار دارند دست به سرمایه‌گذاری‌های کلان برای تولید این فلز زده‌اند. در این زمینه ایران نیز با توجه به قرار گرفتن روی کمربند فلزی، ذخایر مناسبی از سرب و روی در اختیار دارد و به تازگی برای برداشت از ذخیره معدن سرب و روی مهدی‌آباد به عنوان بزرگترین معدن سرب و روی خاورمیانه اقدام کرده است. در ادامه این گزارش نگاهی به معادن بزرگ سرب و روی موجود در جهان و شرایط فعلی آنها داریم که در ادامه خواهید خواند. گفتنی است این گزارش ما به نقل از روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) منتشر شده است.

۱- معدن Rampura Agucha

معدن Rampura Agucha در هند بزرگترین معدن تولیدکننده روی جهان است. ظرفیت تولید سالانه این معدن ۶/۱۵ میلیون تن با عیار ۱۵/۹ درصد است. این معدن در سال ۲۰۱۶میلادی حدود ۵۸۸ هزار تن فلز محتوی روی تولید کرده که در مقایسه با سال ۲۰۱۵میلادی رقمی نزدیک به ۶۴۰ هزار تن کاهش داشته است. همچنین معدن رامپورا آگاچا در سال ۲۰۱۶میلادی ۵۷ هزار تن فلز محتوی سرب تولید کرده است.منابع این معدن ۱۰۳ میلیون تن ماده معدنی با عیار روی ۱۴ درصد و سرب ۱/۸ درصد بوده که ذخیره قابل برداشت آن ۵۱ میلیون تن با عیار ۱۴ درصد و عیار سرب ۱/۸درصد است.
براساس اطلاعات موجود، معدنکاری در این معدن به هر دو شکل زیر زمین و روباز در حال انجام است. در بخش معدنکاری زیر زمینی و با روش«Long Hole Open Stopping» سالانه ۳/۷۵میلیون تن ماده معدنی تولید می‌شود و این پروژه شامل یک چاه ۹۵۰ متری تولید، دو رمپ و چاه تهویه و یک طرح آکند (پرکردن) است. مواد معدنی استخراج شده از این معدن در کارخانه‌های فلوتاسیون، لیچینگ و ذوب به محصولات مورد نیاز تبدیل می‌شود.

۲- معدن Red dog

معدن روی Red dog یکی از بزرگترین معادن روی جهان متعلق به گروه Teck بوده و در امریکای شمالی قرار دارد. فعالیت معدنکاری در این معدن از سال ۱۹۸۹میلادی آغاز شده است. در سال ۲۰۱۶میلادی این معدن ۵۸۳ هزار تن فلز محتوی روی تولید کرده که حدود ۵ درصد روی جهان و ۷۹ درصد روی امریکا را شامل می‌شود و در مقایسه با تولید ۵۶۷ هزار تنی سال ۲۰۱۵میلادی مقداری افزایش نشان می‌دهد. همچنین در سال ۲۰۱۶میلادی ۱۲۳ هزار تن سرب در کارخانه‌های این معدن تولید شده است.تولیدات این معدن کنسانتره، سرب و روی بوده که برای تولید شمش به کارخانه‌های تولید شمش متعلق به این شرکت یا دیگر نقاط دنیا حمل می‌شود. میزان برق مصرفی در این معدن ۳۰ مگاوات بوده و ازسوی دیزل ژنراتور تامین می‌شود. منبع این معدن محتوی ۱۱۷میلیون تن ماده معدنی با عیار ۱۷ درصد روی و ۴/۱درصد سرب و ۸۰ گرم بر تن نقره و ۷۸میلیون تن با عیار روی ۱۷/۷ درصد، سرب ۴/۷درصد و نقره ۸۰ گرم بر تن قابل برداشت بوده است. بر اساس گزارش این شرکت این معدن تا سال ۲۰۳۱میلادی به تولید خود ادامه خواهد داد. سنگ‌های رسوبی با سن تیپ می‌سی‌سی‌پی میزبان ذخیره سولفیدی سرب و روی این معدن است. ماده معدنی به شکل لنز بوده و ساختار آن ازسوی صفحه‌های گسل کنترل شده و به وسیله سنگ‌های دریایی آورای مانند شیل و سیلتستون و همچنین مقادیر کمتری چرت و سنگ‌های کربناته میزبانی شده است. باریت نیز بر روی واحد سولفیدی قرار گرفته است. کانی‌های سولفیدی شامل کانی‌های نیمه بزرگ تا بزرگ اسفالریت، پیریت، مارکاسیت و گالن است. تولیدات این معدن، کنسانتره سرب و روی بوده که برای تولید شمش به کارخانه‌های تولید شمش متعلق به این شرکت یا دیگر نقاط دنیا حمل می‌شود.

۳- معدن Mount Isa

معدن مونت ایزا سومین معدن بزرگ تولیدکننده روی جهان متعلق به شرکت گلنکور و در استرالیا واقع شده است. منبع این معدن حاوی ۶۶۰ میلیون تن ماده معدنی با عیار روی متوسط ۶ درصد، سرب ۳/۵درصد و حدود ۶۵ گرم بر تن نقره بوده و ذخیره قابل برداشت ( reserve ) آن ۷۸ میلیون تن ماده معدنی با عیار ۸/۲ درصد روی، ۴/۱ درصد سرب و ۷۵ گرم بر تن نقره است. بنابرآنچه در گزارش‌های این شرکت یاد شده، معدن Mount Isa، بزرگترین معدن روی جهان است.کانی‌های اولیه شامل گالن، اسفالریت غنی از آهن و تراهدریت بوده و با کانی‌های پیریت، پیروهوتیت، کوارتز و کربنات‌ها در ترکیب هستند. مقادیر ناچیزی نیز از ارسنو پیریت، مارکاسیت، کالکوپیریت، والریت و پروستیت در کانه موجود هستند. سطح ذخیره نیز اکسید شده و شامل کانی‌های سروزیت، انگلزیت و پیرومرفیت است.این معدن متعلق به شرکت گلنکور بوده و بزرگترین معدن در حال کار این شرکت است. ظرفیت تولید این معدن ۴/۵ میلیون تن در سال بوده و با روش زیر زمینی و روزباز استخراج می‌شود. ظرفیت تولید این معدن سالانه ۴۸۰ هزار تن روی است اما تولید آن در سال ۲۰۱۶میلادی ۲۸۸ هزار تن روی، ۱۴۳هزار تن سرب و ۲۲۷ تن نقره بوده است که در بخش روی نسبت به سال گذشته کاهش ۴۰ درصدی را نشان می‌دهد.فرآوری کانه استخراج شده در این معدن با روش فلوتاسیون بوده و سرب و روی در این کارخانه از هم جدا می‌شوند. کنسانتره روی به بازار، عرضه شده اما کنسانتره سرب برای تولید شمش سرب ذوب می‌شود. نقره نیز به عنوان یک محصول جانبی استحصال و تولید می‌شود. تعداد کارکنان این معدن ۱۲۰۰ نفر بوده و تولید آن تا سال ۲۰۳۶ میلادی ادامه خواهد یافت.

۴- معدن McArthur River

معدن McArthur River، چهارمین معدن بزرگ جهان و یکی دیگر از معادن بزرگ روی استرالیاست که به شرکت گلنکور تعلق دارد. این معدن در سال ۱۸۸۸میلادی کشف شده و در سال ۱۹۹۵میلادی تولید تجاری آن آغاز شده است. ظرفیت تولید کارخانه‌های این معدن ۳۸۳ هزار تن روی، ۹۳ هزار تن سرب و ۱۱۰ تن نقره در سال است، اما در سال ۲۰۱۶میلادی این معدن ۲۰۰ هزار تن روی، ۴۲ هزار تن سرب و ۴۳ تن نقره تولید کرده است. ماده معدنی استخراج شده از این معدن با استفاده از روش فلوتاسیون به کنسانتره تبدیل می‌شود. کارخانه فلوتاسیون این شرکت با استفاده از بال میل در مرحله اولیه و ثانویه ابعاد مواد را به ۴۵ و ۷ میکرون کاهش می‌هد و در مدار فلوتاسیون به کنسانتره تبدیل می‌شود.منبع این معدن ۱۸۰میلیون تن با عیار روی ۹/۴ درصد روی، ۴/۴ درصد سرب و ۴۵گرم بر تن نقره است و ذخیره قابل برداشت آن ۱۱۷ میلیون تن با عیار ۹/۴ درصد روی، ۴/۵درصد سرب و ۴۵ گرم بر تن نقره است. تعداد کارکنان این معدن حدود ۷۰۰ نفر بوده و بر اساس گزارش‌های این شرکت، تولید آن تا سال ۲۰۴۰ ادامه خواهد داشت.

۵- معدن Anta mina

معدن Antamina پنجمین معدن بزرگ تولیدکننده روی دنیا و یکی از بزرگترین معادن مس جهان بوده و در پرو واقع شده است. این معدن متعلق به ۳ شرکت BHP، Billiton، Glencore and Teck است. محصولات این معدن، شامل سرب، روی، نقره، مس و مولیبدن است. این معدن اسکارنی پلی متال ۱۲۴۷ میلیون تن ماده معدنی با عیار روی۰/۶۲ درصد، مس ۰/۸۸ درصد، مولیبدن ۰/۰۱۸درصد و ۱۰ گرم بر تن نقره را در خود جای داده و ذخیره آن ۵۹۸ میلیون تن با عیار مس ۰/۹۵درصد، روی ۰/۹۷ درصد، نقره ۱۱گرم بر تن و مولیبدن ۰/۰۲۳ درصد است. بر اساس گزارش « teck» منبع ۴۹۳میلیون تن با عیار روی ۱/۵ درصد و ذخیره قابل برداشت ۲۶۳ میلیون تن با عیار روی ۲درصد بوده که البته از نظر محتوای فلز، اختلاف زیادی ندارد. در سال ۲۰۱۶میلادی این معدن ۴۳۱ هزار تن مس، ۱۹۸ هزار تن روی، ۸۷۰۰ تن سرب، ۵ هزار تن مولیبدن و ۶۰۰تن نقره تولید کرده است. برای دستیابی به این تولید بیش از ۵۴میلیون تن معدنکاری شده ماده معدنی فرآوری شده و حدود ۱۴۰ میلیون تن میزان معدنکاری شده است.

۶- معدن Cerro Lindo

معدن پلی متال Cerro Lindo ششمین معدن بزرگ تولیدکننده روی جهان و بزرگترین معدن زیر زمین پرو بوده و یکی از معادن در اختیار گروه Milpo است. منبع معدن حدود ۸۷/۱ میلیون تن با عیار ۲/۱۸ درصد روی، ۰/۲۳ درصد سرب، ۰/۷۵ درصد مس و ۰/۶۹ اونس بر تن نقره داشته که ذخیره قابل برداشت آن حدود ۵۵/۳ میلیون با عیار ۲/۱۳ درصد روی، ۰/۲۲درصد سرب، ۰/۶۷ درصد مس و ۱۸گرم بر تن نقره است. بر اساس برآوردها، انتظار می‌رود عمر معدن در سال ۲۰۲۲میلادی پایان یابد.
معدن Cerro Lindo در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۷۴هزارتن روی، ۴۰ هزار تن مس، ۵ هزار تن سرب و ۱۰۲تن نقره تولید کرده است. ارتفاع این معدن از سطح دریا ۱۸۲۰ متر بوده و فعالیت آن از سال ۲۰۰۷میلادی با تولید روزانه ۵هزارتن آغاز شد و در سال ۲۰۱۲میلادی ظرفیت آن به بیش از ۱۵هزار تن در روز رسید. خوراک ورودی به کارخانه حدود ۶ میلیون تن در سال است. این معدن به‌شکل زیر زمینی و با روش «Sub-level open stope mining» استخراج می‌شود. محصولات تولید این معدن کنسانتره، روی، سرب- نقره و مس است و با روش فلوتاسیون فرآوری می‌شود. خط انتقال آب این کارخانه ۶۰ کیلومتر است.

۷- معدن Tara

معدن Tara، بزرگترین معدن زیر زمینی اروپا و هشتمین تولیدکننده روی جهان بوده که در ایرلند واقع شده و متعلق به شرکت Boliden است. ذخیره این معدن در عمق ۵۰ تا۹۰۰ متری زمین قرار دارد. این کانسار در سال ۱۹۷۰میلادی کشف شد و از سال ۱۹۷۷ تولید آن آغاز شد و تاکنون بیش از ۸۵ میلیون تن ماده معدنی برای تولید کنسانتره سرب و روی استخراج شده است. کانی‌های تشکیل‌دهنده ماده معدنی شامل گالن و اسفالریت است. با اکتشافاتی که در سال‌های اخیر انجام شده، یک زون جدید۱۰میلیون تنی با عیار روی ۸/۵۱درصد و سرب ۱/۸ درصد به ذخیره آن افزوده شده است که عمر این معدن را بیش از آنچه پیش‌بینی شده افزایش داد. بر اساس گزارش سال ۲۰۱۷ این شرکت، منبع این معدن محتوی ۳۴/۳میلیون تن ماده معدنی با عیار حدود ۷ درصد روی و ۱/۷۵ درصد سرب و ذخیره قابل برداشت این معدن ۱۶/۵ میلیون تن با عیار ۶/۲درصد روی و ۱/۶ درصد سرب است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۱میلادی تولید این معدن با ظرفیت کامل ادامه داشته باشد.
از این معدن سالانه حدود ۲/۷ میلیون تن ماده معدنی، برداشت و در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۴۸هزار تن فلز محتوی روی و ۲۰ هزار تن فلز محتوی سرب و ۱۱۰۰ کیلوگرم نقره تولید می‌شود. تعداد شاغلان این معدن ۵۸۰نفر است.

۸- معدن Penasquito

معدن Penasquito، بزرگترین معدن طلای مکزیک و هفتمین تولیدکننده روی جهان است. در واقع روی به عنوان محصول جانبی این معدن، تولید و بازیابی می‌شود. این معدن پلی متال بزرگترین معدن روزباز مکزیک بوده و متعلق به کمپانی Goldcorp است. منبع این کانسار ۸۹۲ میلیون تن ماده معدنی با عیار متوسط روی ۰/۶۳درصد، عیار سرب ۰/۲۶ درصد، ۳۰ گرم بر تن نقره و ۰/۵۰ گرم بر تن طلا و ذخیره قابل برداشت آن ۵۸۹ میلیون تن با عیار روی ۰/۶۹درصد روی، عیار سرب ۰/۲۸درصد سرب، ۳۰گرم بر تن نقره و ۰/۵۲ گرم بر تن طلاست.
فعالیت این معدن از سال ۲۰۰۷ میلادی آغاز شد، در سال ۲۰۰۸میلادی نخستین طلای این معدن تولید شد و در سال ۲۰۱۱میلادی به ظرفیت کامل رسید. فرآوری در این معدن به‌شکل دو فاز اکسیدی و سولفیدی انجام می‌شود. ظرفیت ورودی کارخانه ۹۳ هزار تن در روز است. نخستین کنسانتره سرب و روی در اکتبر ۲۰۰۹تولید شد. خوراک ورودی به دو بخش کارخانه‌های فرآوری اکسیدی و سولفیدی سالانه حدود ۳۴ میلیون تن بوده و در این کارخانه‌ها ۷۰ هزار تن سرب، ۱۳۰ هزار تن روی، ۵۴۶تن نقره و حدود ۱۴/۵ هزار کیلوگرم طلا تولید می‌شود.

۹- معدن Garpenberg

معدن گارپنبرگ (Garpenberg) نهمین تولیدکننده روی جهان، یکی دیگر از معادن شرکت بولیدن بوده «Boliden» و در سوئد واقع شده است. این کانسار حاوی عناصر روی، سرب، نقره، طلا و مس بود که در اواخر دهه ۹۰ میلادی مورد اکتشاف قرار گرفت و یکی از مقرون به صرفه‌ترین معادن جهان است. در سال ۲۰۱۴میلادی با ساخت واحد دوم این معدن، تولید معدن از ۱/۵ به ۲/۵میلیون تن در سال افزایش یافت که در پی آن هزینه‌های تولید معدن کاهش یافت و باعث رقابت‌پذیری این محصول در بازار شد. براساس گزارش سال ۲۰۱۷میلادی این شرکت، منبع این معدن ۱۳۶ میلیون تن ماده معدنی با عیار میانگین ۲/۹۹ درصد روی، ۱/۴۵ درصد سرب، ۹۱ گرم بر تن نقره، ۰/۳۳ گرم بر تن طلا و ۰/۵ درصد مس دارد و ذخیره قابل برداشت آن ۷۶/۴ میلیون تن با عیار ۳/۱۳ درصد روی، ۱/۴۵ درصد سرب، ۹۷ گرم بر تن نقره، ۰/۳گرم بر تن طلا و ۰/۰۵ درصد مس است. این معدن در سال ۲۰۱۶ میلادی، ۱۰۹ هزار تن روی، ۷۰۰ تن مس، ۳۹هزار تن سرب، ۵۸۰ کیلوگرم طلا و ۳۰۲ تن نقره تولید کرده است که برای تولید این محصولات ۲/۶ میلیون تن ماده معدنی استخراج کرده و تعداد شاغلان آن ۴۳۰ نفر است.

۱۰- معدن Rosebery

معدن Rosebery دهمین تولیدکننده روی جهان متعلق به گروه MMG بوده و در تاسمانی استرالیا واقع شده است. کانسار Rosebery پلی متال و در برگیرنده عناصر روی، سرب، مس و طلا بوده، به‌شکل زیرزمینی و با روش open stopping استخراج می‌شود و عمق معدنکاری به ۱/۷ کیلومتر می‌رسد.این معدن تا سال ۱۸۹۳میلادی پوشیده و کشف نشده بود. در این سال توماس مک دونالد، نشانه‌های از طلای پلاسری همراه با کانی‌های سولفیدی سرب و روی در رودخانه دامنه کوه یافت و معدنکاری در مقیاس متوسط شروع شد اما معدنکاری به‌شکل جدی و به شیوه کنونی از سال ۱۹۳۶میلادی آغاز شد و پیش‌بینی شده تا سال ۲۰۲۳میلادی عمر این معدن به پایان برسد.
ماده معدنی استخراج شده به کارخانه خوراک دهی و با روش فلوتاسیون سرب، روی و مس فرآوری شده و کنسانتره تولید می‌شود. طلا نیز با روش ثقلی پرعیارسازی می‌شود. بر اساس گزارش سال ۲۰۱۶این شرکت، منبع کانسار دربرگیرنده ۲۲/۳میلیون تن ماده معدنی با عیار ۷/۹درصد روی، ۲/۷درصد سرب، ۰/۲۶مس، ۱۰۰ گرم بر تن نقره و ۱/۳ گرم بر تن طلا بوده و ذخیره آن ۵/۴میلیون تن ماده معدنی با عیار ۸/۳درصد روی، ۳ درصد سرب، ۰/۲۴درصد مس، ۱۱۳ گرم بر تن نقره و ۱/۳ گرم بر تن طلا دارد. این معدن در سال ۲۰۱۶ میلادی حدود ۸۲ هزار تن روی و ۲۶ هزار تن سرب و حدود ۲ هزار تن مس تولید کرده و بر اساس گزارش این شرکت انتظار می‌رود در سال ۲۰۱۷میلادی، تولید این معدن به ۶۵ تا ۷۲هزار تن روی و ۱۸ تا ۲۲هزار تن سرب کاهش یابد. تعداد شاغلان این معدن، ۲۵۹نفر بوده و ۲۳۲ پیمانکار دارد. با توجه به مطالعات انجام شده، مجموع تولید روی در۱۰معدن بزرگ تولیدکننده روی جهان ۲۸۰۰هزار تن فلز محتوی روی بوده که حدود ۲۴ درصد روی تولیدی دنیا را شامل می‌شود. براساس موارد یاد شده، بزرگترین منبع روی جهان به میزان ۳۹ میلیون تن فلز محتوی روی، کانسار مونت ایزا در استرالیا بوده و در اختیار شرکت گلنکور قرار دارد و همچنین بزرگترین ذخیره قابل برداشت روی جهان به میزان ۱۴ میلیون تن فلز محتوی روی، معدن red dog و متعلق به شرکت Teck بوده و در امریکای شمالی واقع شده است.

۱۱- معدن مهدی‌آباد

براساس مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۴میلادی، کانسار سرب و روی مهدی‌آباد با منبع معدنی ۷۱۶میلیون تن ماده معدنی با عیار ۲/۹۳۲ درصد روی، ۱/۴۰ درصد سرب و ۳۵ گرم بر تن نقره و ذخیره قابل برداشت ۱۵۴میلیون تن ماده معدنی با عیار ۶ درصد روی، ۲درصد سرب و ۵۳ گرم بر تن نقره، از نظر منبع بعد از Mount Isa در رده دوم و از نظر ذخیره قابل برداشت( ۹/۲میلیون تن فلز محتوی روی) بعد از Red dog و McArthur River در رده سوم قرار می‌گیرد. همچنین با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای تولید ۲۸۰هزار تن فلز محتوی روی از نظر تولید در جایگاه چهارم جهانی قرار خواهد گرفت. این جدول بزرگترین معادن تولیدکننده روی را نشان می‌دهد.-شرکت گلنکور تولید معدن Mount Isa را از ۴۷۸ هزار تن در سال ۲۰۱۵میلادی به ۲۸۸ هزار تن در سال ۲۰۱۶همچنین تولید معدن McArthur River را از ۲۷۳ هزار تن در سال ۲۰۱۵میلادی به ۲۰۰هزار تن در سال ۲۰۱۶برای تنظیم بازار و افزایش نرخ جهانی روی، کاهش داد.

کاربرد فلز روی در جهان

فلز روی از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین فلزات است که در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی دارد. این فلز در ساختار اقتصادی هر کشور برای تولید و تکمیل انواع فرآورده‌های صنعتی نقش اساسی دارد. سرب و روی در طبیعت همواره با هم آمیخته بوده و سنگ‌های درونگیر مشترکی دارند. روی، کاربرد فراوانی در ساخت آلیاژها و صنعت گالوانیزاسیون دارد. کانسار سرب و روی با نهشته‌های مهمی از باریت و فلوئورین همراه است و از این رو بسیار حائز اهمیت است زیرا در مراحل اکتشاف می‌توان به کانسارهای دیگر نیز دست یافت، علاوه بر آن در فرآیند فرآوری نیز می‌توان از کانی‌های همراه استفاده کرد.

منبع: ماین نیوز