جذب سرمایه برای طرح‌های معدنی منجر به توسعه و پیشرفت این بخش خواهد شد اما موضوع مهمی که شاید پیش از جذب سرمایه باید به آن توجه کرد بررسی توجیه اقتصادی طرح‌های معدنی است.
با توجه به بلندمدت بودن طرح‌های معدنی و همچنین بالا بودن ریسک اقتصادی آنها بدون شک یک معدن یا یک پروژه معدنی باید با طراحی دقیق و اقتصادی به سرمایه‌گذاران معرفی شود اما متاسفانه برخی از طرح‌های معدنی بدون طرح توجیه اقتصادی اجرایی شده و مسئولان مرتبط به دنبال جذب سرمایه برای آن هستند. در واقع وجود طرح اقتصادی می‌تواند تضمینی برای جذب سرمایه و همچنین استفاده از تسهیلات بانک‌های جهانی باشد. وزیر صنعت، معدن و تجارت در مراسم تودیع و معارفه رییس سازمان نظام مهندسی معدن ایران نیز بر این نکته تاکید و تصریح کرد که برای جذب سرمایه‌گذار خارجی، در درجه نخست به طراحی معدن براساس استانداردهای بین‌المللی نیازمندیم؛ چیزی که به گفته مهندس نعمت‌زاده در سال‌های اخیر کمتر دیده شده است.
طرح اقتصادی برپایه استاندارد جهانی
محمدرضا بهرامن، رییس هیات‌مدیره خانه معدن ایران در گفت‌وگو با صمت درباره اهمیت طرح توجیه اقتصادی در فعالیت‌های معدنی، اظهار کرد: مبنای شروع هر فعالیت اقتصادی، مطالعات پایه براساس اقتصادی بودن آن طرح است. این مطالعات می‌تواند برای طرح‌های صنعتی یا معدنی انجام شود. برپایه این مطالعات استانداردهایی برای شروع فعالیت مشخص می‌شود.
وی گفت: وقتی یک طرح اجرایی شد برای یک بازه زمانی حداقل باید اطلاعات پایه تهیه شده تا براساس آن عملی یا غیرعملی بودن اجرای طرح مشخص شود. در واقع این اطلاعات پایه نشان می‌دهد که اجرای این طرح اقتصادی است یا خیر. معدن جزو یکی از بخش‌هایی است که لازمه اجرایی شدن طرح‌های آن براساس یکسری داده‌های اطلاعاتی است که اگر آنها را به صورت منظم در کنار هم قرار ندهیم بدون شک آن فعالیت نمی‌تواند یک فعالیت اقتصادی باشد. به گفته بهرامن، به همین دلیل است که خیلی از واحدهای کوچک ما پیش از آنکه فعالیت‌های‌شان به نتیجه برسد از مسیر خود خارج شده و به اصطلاح ورشکسته می‌شوند. متاسفانه امروز شاهد حضور واحدهای کوچکی در بخش معدن هستیم که با وجود در اختیار داشتن ذخیره، اعلام می‌شود که ذخایر این واحدها غیراقتصادی است. البته عمده این واحدهای کوچک که ذخایر غیراقتصادی در اختیار دارند مربوط به سنگ‌های ساختمانی هستند. وی افزود: در دنیا طراحی اقتصادی را با تعاریف ویژه و استاندارد مشخص می‌کنند. اما متاسفانه استانداردسازی امروز در خیلی از معادن ما تعریف نشده است. معادنی که شرکای خارجی دارند باید طراحی خود را براساس تعاریف جهانی انجام دهند. بهرامن تصریح کرد: خوشبختانه در معادن بزرگ ما همچون «چادرملو» و «گل‌گهر» این طراحی‌ها در حال انجام است. البته در برخی معادن بخش خصوصی نیز طراحی اقتصادی براساس استانداردها در حال انجام است. رییس هیات‌مدیره خانه معدن ایران اظهار کرد: در صورتی که طرح اقتصادی بر پایه استانداردهای مشخص شده، تعریف نشود نمی‌توان انتظار داشت سرمایه‌گذاران خارجی به بخش معدن ایران ورود پیدا کنند. از سوی دیگر نمی‌توانیم از بانک‌های خارجی فاینانس داشته باشیم زیرا وقتی درخواست فاینانس به بانک‌های خارجی داده می‌شود، بانک طراحی برپایه استانداردها را می‌خواهد.
به گفته بهرامن، امروز این سیستم استاندارد چندان در بخش معدن کشور الزامی نیست اما اگر بخواهیم به شبکه‌های بانکی متصل شویم باید این الزام را در بخش معدن اجرایی کنیم.
وی تصریح کرد: وجود طرح اقتصادی بر پایه استانداردهای جهانی تمامی هزینه‌ها را طی اجرای طرح مشخص می‌کند. البته در کنار هزینه‌ها اقدامات دیگری ازجمله اینکه به چه میزان ژئوفیزیک هوایی یا حفاری باید انجام شود نیز در این طرح مشخص می‌شود. وقتی طرح با این استانداردها تهیه شود هیچ نگرانی برای ورود شرکا که گاه می‌توانند بانک‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی باشند، نخواهیم داشت. وی تاکید کرد: امروز در جهان وجود طرح‌های استاندارد در بخش معدن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است به همین دلیل ما باید در آینده وجود آن را در بخش معدن کشور الزامی کنیم. ما امروزه طراحی داریم که براساس اصول و اطلاعات هر کارگاهی تهیه می‌شود اما برای اینکه معادن بزرگ و متوسط را به بازارهای جهانی عرضه کنیم نیازمند تهیه طرح‌های اقتصادی برپایه استانداردهای جهانی خواهیم بود.
ارائه تمام موارد در طرح اقتصادی
بهرام شکوری، رییس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران نیز گفت: دولت به عنوان بزرگترین بنگاهدار اقتصادی و نیز بخش خصوصی با توجه به دوران پساتحریم اشتیاق زیادی برای جذب سرمایه‌گذار خارجی در پروژه‌های معدنی خود دارند چرا که این پروژه‌ها نیازمند تامین مالی هستند. وی در ادامه افزود: اما نه دولت و نه بخش خصوصی در جذب سرمایه‌گذار خارجی موفق نخواهند بود، چراکه تاکنون هیچ یک از پروژه‌های معدنی با طرح توجیه اقتصادی دارای مهر شرکت‌های استاندارد بین‌المللی نیستند و متاسفانه تاکنون حتی یک پروژه در کشور با تایید شرکت‌های استاندارد بین‌المللی نداریم. شکوری در گفت‌وگو با معدن۲۴ بیان کرد: بسیاری از قوانین، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های معدنی نیز تا ۱۰ سال آینده ممکن است تغییر کنند بدین شکل سرمایه‌گذار خارجی در بدو ورود با انبوهی از سوالات بی‌جواب مواجه خواهد شد. رییس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: تمام هیات‌های خارجی که تاکنون برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی ایران سفر کرده‌اند اشتیاق زیادی برای ورود به این حوزه دارند اما زمینه‌های این سرمایه‌گذاری از سوی دولت و بخش خصوصی هنوز فراهم نشده است. شکوری با اشاره به تغییرات مکرر در میزان حقوق دولتی، بهره‌مالکانه، مالیات و… در بخش معدن گفت: تا شفاف‌سازی لازم در این بخش انجام شود حتی یک دلار در پروژه‌های معدنی کشور سرمایه‌گذاری خارجی انجام نخواهد شد. وی اظهار کرد: باید بخش خصوصی در طرح توجیه اقتصادی خود بر روی یک پروژه تمامی موارد را حداقل ۱۰ ساله پیش‌بینی کند ولی آیا در مملکت ما امکان پیش‌بینی موضوعاتی از قبیل میزان مالیات، مناسبات بانکی، هزینه‌های حمل‌ونقل وجود دارد؟!
منبع : گسترش سمت
