سرمایه به عنوان یکی از ارکان ناگزیر برای توسعه بخش معدن به شمار می‌آید. در این میان ریسک بالای فعالیت‌های معدنی باعث شده تا در ایران فعالان بخش خصوصی تمایل کمتری برای ورود به بخش اکتشافات معدنی داشته باشند.
زیرا انجام عملیات اکتشافی نیازمند سرمایه‌گذاری کلان است که در صورت به نتیجه رسیدن، بازگشت سرمایه بازه زمانی طولانی خواهد داشت. در این میان کارشناسان و فعالان بخش معدن می‌گویند حضور سرمایه‌گذاران خارجی در معادن ایران به شدت احساس می‌شود. با ورود آنها به معادن ایران، علاوه بر تزریق منابع مالی، انتقال فناوری و دانش فنی نیز انجام می‌شود. زیرا تحریم‌های اعمال شده بر ایران، ورود بسیاری از فناوری‌ها را به کشور مشکل کرده است. در این میان در استان کرمان که به نام بهشت زمین‌شناسی لقب گرفته، اقدامات بسیاری در حوزه معدن و صنایع معدنی انجام شده است. چندی پیش استاندار کرمان از سرمایه‌گذاری ۲۰میلیارد دلاری در حوزه معادن کرمان خبر داد. سرمایه‌گذاری که براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، تحقق یافتن آن را پایان سال ۱۳۹۸ اعلام کرده‌اند.
در این زمینه معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت کرمان درباره سرمایه‌گذاری‌های انجام شده به صمت گفت: سرمایه‌گذاری در استان کرمان از سوی شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران داخلی انجام می‌شود که عمده آنها در صنایع معدنی همچون فرآوری آهن، مس و زغال‌سنگ بوده است. [tooltip hint=”معاون امور معادن و صنایع معدنی”]مهدی حسینی‌نژاد[/tooltip] درباره اینکه سرمایه‌گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی استان از چه دوره‌ای آغاز شده نیز اظهار کرد: به طور تقریبی از سال ۱۳۹۱ به بعد سرمایه‌گذاری و شروع فعالیت در بخش‌های مختلف از معدن و صنایع معدنی آغاز و به‌تدریج در سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ بیشتر شد و هم‌اکنون برخی از طرح‌ها افتتاح شده و برخی نیز در مرحله افتتاح قرار گرفتند.
به گفته وی سرمایه‌گذاران داخلی در زمینه صنایع فولادی، مس و… ورود کرده‌اند و به تازگی شاهد حضور سرمایه‌گذاران خارجی در حوزه مس و کرومیت هستیم.
معاون امور معادن و صنایع معدنی بر این باور است که در استان کرمان به دلیل برخورداری از ذخایر معدنی فراوان، استقبال قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد.
کرمان خاستگاه مواد معدنی ایران
معاون برنامه‌ریزی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان نیز در گفت‌وگو با صمت درباره وضعیت معدنی این استان اظهار کرد: وجود محورهای زمین‌شناسی سنندج- سیرجان، ارومیه- دختر، ایران مرکزی و افیولیت، ظرفیت و ذخایر ارزشمند و بی‌شماری را برای استان به ارمغان آورده است. به‌گونه‌ای‌که از نظر ذخایر زیرزمینی استان کرمان با بیش از ۴/۷ میلیارد تن ذخایر شناخته شده یکی از غنی‌ترین مناطق ایران است. معادن آهن، مس، زغال‌سنگ وکرومیت در استان از غنی‌ترین معادن کشور و گاهی بی‌نظیر است.
[tooltip hint=”معاون برنامه‌ریزی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان”]ناهید کلانتری[/tooltip]ادامه داد: در حال حاضر استان کرمان با استخراج سالانه بیش از ۶۰ میلیون تن در قالب ۴۲ نوع ماده معدنی، ۲۱درصد استخراج مواد معدنی کل کشور را به خود اختصاص داده است. براساس آمار سال ۱۳۹۱نیز ارزش‌افزوده بخش معدن استان ۴۲ درصد ارزش‌افزوده بخش معدن (غیر نفت)کشور و معادل ۳۵۰۰۰ میلیارد ریال است. وی به ذخایر معدنی موجود در استان اشاره کرد و گفت: ۳۶ پروانه بهره‌برداری معادن سنگ‌آهن با ذخیره قطعی ۱/۷ میلیارد تن شناخته شده که مهم‌ترین آنها معدن سنگ‌آهن گل‌گهر با ذخیره قطعی ۱/۲ میلیارد تن و سنگ‌آهن جلال‌آباد در شهرستان زرند با ذخیره قطعی ۱۸۷ میلیون تن است. ذخیره قطعی مس استان نیز در حال حاضر ۲/۱ میلیارد تن در قالب ۲۶ پروانه بهره‌برداری است که مهم‌ترین آنها معدن مس «سرچشمه» با ذخیره قطعی ۱/۷ میلیارد تن و معدن مس «میدوک» در شهربابک با ذخیره قطعی ۱۴۴ میلیون تن است. همچنین ذخیره قطعی زغال‌سنگ استان ۲۴۰ میلیون تن و ذخیره قطعی کرومیت در شمال استان ۹ میلیون تن است.
سرمایه‌گذاری ۳۰۰هزار میلیاردی
کلانتری به میزان سرمایه‌گذاری انجام شده در بخش‌های مختلف معدن و صنایع معدنی اشاره کرد و گفت: درحال‌حاضر طرح‌های فرآوری معدنی با سرمایه‌گذاری افزون‌بر ۳۰۰ هزار میلیارد ریال در زنجیره‌های فرآوری آهن، مس، زغال‌سنگ و کرومیت استان در دست اجرا است.
به گفته وی هم‌اکنون ۳ واحد تولید کنسانتره آهن با ظرفیت ۱۲ میلیون تن فعال هستند. همچنین ۴ طرح به میزان کلی ۱۲ میلیون تن نیز راه‌اندازی شده و تا پایان سال ۱۳۹۴ ظرفیت تولید استان به ۲۴ میلیون تن می‌رسد. با در نظر گرفتن طرح‌های در دست اجرا در سطح کشور تولید ۲۴ میلیون تن کنسانتره آهن این استان، معادل ۵۷ درصد تولید کنسانتره آهن کشور خواهد بود.
کلانتری اظهار کرد: هم‌اکنون ظرفیت تولید کرمان در تکمیل زنجیره فرآوری آهن و تولید گندله ۵ میلیون تن یعنی معادل ۲۲ درصد تولید گندله کشور است. همچنین از ۶ پروژه به ظرفیت ۲۸ میلیون تنی که در دست اجراست با راه‌اندازی فاز دوم گل‌گهر به ظرفیت ۵ میلیون تن در سال ۱۳۹۴، سهم تولید گندله استان ۴۵ درصد تولید کشور خواهد شد. او افزود: تا پایان سال ۱۳۹۵ با راه‌اندازی ۳ طرح در دست اجرا به ظرفیت ۷/۵ میلیون تن، تولید استان در زمینه گندله آهن به ۱۷/۵ میلیون تن خواهد رسید و استان کرمان قطب تولید گندله کشور خواهد شد.
در زمینه تولید شمش آهن نیز مجموع ظرفیت طرح‌های در دست اجرای استان۱۰ میلیون تن شمش آهن سبک و سنگین است که اجرای این طرح‌ها تا پایان سال ۱۳۹۸ محقق خواهد شد. درحال‌حاضر ۲ میلیون تن آهن اسفنجی در استان تولید می‌شود که تا پایان امسال به ۳/۷ میلیون تن افزایش می‌یابد.
معاون برنامه‌ریزی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان تحقق ۱۰میلیون تن شمش در استان، می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد صنایع پایین‌دستی شود. با توجه به واحدهای فعال و طرح‌های در دست اجرای فرآوری سنگ‌آهن دیگر جایی برای خام‌فروشی سنگ‌آهن نمانده و تامین خوراک این پروژه‌ها نیز مستلزم تقویت توان استخراج معادن فعال و سرمایه‌گذاری در زمینه اکتشاف است.
تولید ۹۹/۸ درصد کاتد مس کشور در کرمان
کلانتری درباره ظرفیت‌های تولیدی مس استان کرمان نیز گفت: با وجود ذخایر غنی مس استان و مجتمع عظیم مس سرچشمه و مس خاتون‌آباد ۸۲ درصد کنسانتره مس و۹۹/۸ درصد مس کاتد کشور در استان کرمان تولید می‌شود. همچنین طرح‌هایی در دست اجرا در زمینه فرآوری مس در استان شامل ۵۰۰ هزار تن کنسانتره مس است که پروژه فاز دوم تغلیظ معدن سرچشمه به ظرفیت ۱۶۰ هزار تن راه‌اندازی و در هفته دولت امسال به بهره‌برداری رسید.
به گفته کلانتری ظرفیت طرح‌های در دست اجرا برای تولید کاتد مس در استان ۲۷۰ هزار تن است که ۱۰۰ هزار تن از این ظرفیت در امسال در مجتمع مس خاتون آباد شهربابک و ۵۰ هزار تن از آن در سال ۱۳۹۵ با استفاده از فناوری بیولیچینگ و سرمایه‌گذاری هلدینگ معدنی و صنعتی میدکو در شهرستان شهربابک به بهره‌برداری خواهد رسید.
او ادامه داد: در بخش فرآوری زغال‌سنگ ۴واحد فعال با ظرفیت اسمی ۳/۴ میلیون تن کنسانتره زغال‌سنگ و واحد تولید کک به ظرفیت ۱/۲ میلیون تن و۵۷ هزار تن قطران موجود است. البته کک تولیدی برای مصرف واحدهای خارج از استان ارسال می‌شود و از سال ۱۳۹۵ با راه‌اندازی واحد تولید فولاد کوره بلند در شهرستان زرند کک تولید شده مورد استفاده این واحد قرار خواهد گرفت.
معاون برنامه‌ریزی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان در ادامه به ذخایر فراوان کرومیت در استان اشاره کرد و گفت: با وجود ذخایر قابل توجه کرومیت در استان تاکنون طرح‌های فرآوری اجرایی نشده و بیشتر این ماده معدنی به صورت خام از استان خارج می‌شود. البته در اسفند ۱۳۹۳ طرح تولید فروکروم به ظرفیت اولیه ۴۰ هزار تن و ظرفیت نهایی ۱۶۰ هزار تن در منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان با سرمایه‌گذاری مشترک ایران و چین آغاز به کار کرده و پیش‌بینی می‌شود فاز نخست این طرح به ظرفیت ۴۰ هزار تن در سال جاری راه‌اندازی شود.
منبع:گسترش سمت
